Brachytherapie bij prostaatkanker
Brachytherapie is een onderdeel van de bestraling waarbij de stralingsbron zo dicht mogelijk bij de kankercellen gebracht wordt om op die manier de celgroei te remmen en te stoppen.
Het is een zeer precieze techniek die ervoor zorgt dat er zo weinig mogelijk gezonde cellen beschadigd worden.
Voor de brachytherapie van de prostaat worden Jodium-125 (I-125) zaadjes gebruikt. Deze worden ingebracht in de prostaat en blijven voor de rest van het leven in het lichaam. Na gemiddeld 600 dagen is de radioactiviteit in de zaadjes uitgedoofd en zijn de zaadjes inert.
Welke patiënten komen in aanmerking?
De behandeling zelf
De datum van de behandeling wordt op voorhand gemeld. Men verblijft dan een of twee dagen in het ziekenhuis. Tijdens de implantatie voelt men geen pijn. De implantatie vindt immers plaats onder algemene narcose die gemiddeld 2 uur zal duren. Een algemene narcose is cruciaal zodat men tijdens de behandeling stil zou liggen.
Ter voorbereiding op de plaatsing van de zaadjes, wordt een echografie gemaakt van de prostaat en een zeer nauwkeurige volumebepaling. Hierna wordt een driedimensionaal behandelingsplan opgesteld. Op basis van dit plan worden de zaadjes (40 tot 100) met behulp van holle naalden en met uiterste precisie geïmplanteerd onder echografische geleiding.
Het team dat de implantatie uitvoert, bestaat uit een uroloog, een radiotherapeut, een stalingsfysicus, een anesthesist, een omloopverpleegkundige en een instrumenterende verpleegkundige.
Tijdens de ingreep wordt een blaassonde (een soepele, holle slang) geplaatst. Deze sonde wordt een dag na de ingreep verwijderd.
Na de behandeling
Na de behandeling blijft men in het ziekenhuis opgenomen tot de volgende dag.
Het is niet toegestaan om de kamer te verlaten. De mogelijkheid bestaat namelijk dat een enkel radioactief zaadje via de urine het lichaam verlaat. Daarom wordt de urine gedurende de opname in het ziekenhuis door de verpleegkundigen gecontroleerd op eventuele aanwezigheid van een zaadje.
Een maand na de implantatie wordt een CT-scan gemaakt op de afdeling bestraling van ZAS Augustinus, ter beoordeling van de positie van de zaadjes van de prostaat. Dit onderzoek beoordeelt niet het effect van de behandeling op de prostaatkanker. Het betreft een interne kwaliteitscontrole.
Welk traject doorloop je?
Diagnose:
- Je krijgt de diagnose prostaatkanker.
Uroloog:
- De diagnose en behandelingsmogelijkheden worden met de uroloog besproken.
- Als men voor brachytherapie kiest, wordt men doorverwezen naar de radiotherapeut.
Arts bestraling:
- Men komt op statusraadpleging bij de radiotherapeut.
- Men krijgt de patiëntenbrochure en informatie over radioprotectie.
- Men tekent het toestemmingsformulier in tweevoud.
- Men krijgt de datum van de ingreep en de controlesimulatie na 1 maand.
Ingreep:
- Men wordt opgenomen op de verpleegeenheid.
- De jodiumimplantatie vindt plaats in het operatiekwartier.
Ontslag:
- De dag na de ingreep wordt men ontslagen uit het ziekenhuis.
Thuis:
- Thuis krijgt men een patiëntenkaartje toegestuurd dat men altijd op zak moet hebben.
- Men ontvangt ook een begeleidend schrijven voor de huisarts, en een document dat je drager bent van een radioactief implantaat.
Controle:
- De controle CT-scan na 1 maand gaat door in ZAS Augustinus.
Follow-up:
- De verdere opvolging gebeurt via de uroloog.
Eventuele bijwerkingen en reacties
Acute effecten
Meest voorkomende bijwerkingen vlak na de behandeling:
Zeer zeldzaam voorkomende bijwerkingen na de behandeling:
Late effecten
Na enkele weken kunnen deze bijwerkingen optreden ten gevolge van de bestraling:
Algemene postoperatieve richtlijnen
Voeding
Na de ingreep adviseren we om wat meer te drinken. Verder moet men geen specifieke dieetmaatregelen nemen.
Activiteiten
Na enkele dagen mag men de normale activiteiten geleidelijk weer hervatten. Vermijd de eerste 6 weken zware lichamelijke inspanningen. Zwaar tillen en fietsen kan men de eerste 6 weken ook beter achterwege laten.
Alcohol
Omdat alcohol het plassen kan bemoeilijken, is het beter dat men de eerste 4 weken na de behandeling matig of geen alcohol gebruikt.
Onderzoek van de endeldarm
Als een arts een endoscopisch onderzoek van de endeldarm en/of de anus wil uitvoeren, dan moet de arts op de hoogte worden gebracht van de implantatie. Men mag de eerste 6 maanden absoluut geen biopsies laten nemen, omwille van een moeilijkere heling van het darmslijmvlies door de recente bestraling.
Wanneer onmiddellijk contact opnemen?
Wat in het geval van een lokale herval?
In het geval van een lokaal terugkerende ziekte (recidief) na de uitgevoerde brachytherapie, kan in overleg met de behandelende uroloog besproken worden of men eventueel in aanmerking komt voor het operatief verwijderen van de prostaat.
Richtlijnen over radioprotectie
Bij vele patiënten heerst er bezorgdheid omwille van de behandeling met radioactieve zaadjes. Het radioactieve materiaal Jodium-125 zit ingesloten in kleine staafjes: de jodiumzaadjes. Deze staafjes zijn bedoeld om in het lichaam te blijven.
De straling werkt zeer plaatselijk zodat het stralingsrisico voor andere mensen in de omgeving zeer gering is. De intensiteit van de straling neemt langzaam af zodat er na verloop van tijd vrijwel niets meer over is. De zaadjes ‘doven uit’ na ongeveer 10 maal halfwaardetijd.
De instructies die men hier krijgt gelden dan ook slechts voor een beperkte tijd.
De hieronder beschreven maatregelen zijn gebaseerd op het feit dat, hoe groter de afstand tussen jezelf en een andere persoon is, hoe lager de intensiteit van de straling. De intensiteit van de straling neemt kwadratisch af met de afstand. Dus concreet kan men stellen dat:
In principe wordt de uitstraling door Jodium-125 in belangrijke mate afgeschermd door het omliggende weefsel rond de prostaat, waarbij binnen een omtrek van een tiental cm de spieren of het vetweefsel de straling reeds ruim filtert.
Aangezien kinderen en zwangere vrouwen (foetus) gevoeliger zijn voor straling dan anderen, hebben de instructies vooral betrekking op deze personen.
Er is een geringe kans dat men na de ingreep een radioactief zaadje uitplast. De radioactieve zaadjes zijn grijs gekleurd en 4,5 mm lang. Als men een radioactief zaadje ziet, spoel het gewoon mee door en indien nodig gebruikt men een pincet om het vast te pakken. Neem het niet vast met de vingers.
Het is geen probleem om samen met de partner in hetzelfde bed te slapen, tenzij de partner zwanger is. Gedurende 4 weken na de ingreep moet men een condoom gebruiken bij geslachtsgemeenschap voor het geval er een jodiumzaadje met het sperma zou meekomen.
Bij een mogelijke zwangerschap - ook als deze nog niet bevestigd is - dien je altijd onmiddellijk de arts te verwittigen. Om eventuele gezondheidsschade aan de foetus te voorkomen, dient een zwangerschap gedurende het eerste jaar na de behandeling vermeden te worden. Dit geldt voor zowel vrouwen als mannen.
Wanneer men binnen de 2 jaar onder behandeling van een arts komt, moet men deze op de hoogte brengen van de aanwezigheid van de radioactieve zaadjes.
Bij overlijden binnen 2 jaar mag er geen crematie gebeuren.
De dingen die men aanraakt of gebruikt, worden niet radioactief. Lakens, kleren en bestek dat men zelf gebruikt, kunnen zonder problemen ook door anderen gebruikt worden.
De urine en ontlasting zijn niet radioactief.
Onze artsen
urologie, borst
- 1st January, 2017
dr. Guido Buelens
Details en info
urologie
- 1st January, 2017
prof. dr. Piet Dirix
Details en info
thoracaal, huid, urologie
- 1st January, 2017
dr. Frederik Vandaele
Details en info
gynaecologie, hematologie, borst, centraal zenuwstelsel, maag-darm
- 1st January, 2017
dr. Carole Mercier
Details en info
urologie
- 1st January, 2017
prof. dr. Piet Ost
Details en info
Heb je nog vragen?
Bijkomende vragen kunnen steeds beantwoord worden tijdens het spreekuur. Dringende vragen over urologische problemen kan men telefonisch stellen via de dienst urologie van uw ziekenhuis.
Vragen die met straling te maken hebben, kunnen telefonisch gebeuren via de afdeling bestraling van ZAS Augustinus.
- ZAS Augustinus: 03/443 39 37
- Campus Vitaz: 03/760 73 86
- Campus AZ KLINA: 03/298 10 00
- ZAS Palfijn: 03/800 63 50
Deze websitepagina werd met zorg samengesteld en is zuiver informatief van aard. Aangezien de medische wetenschap zeer snel evolueert, kunnen geen garanties worden geboden m.b.t. de volledigheid van de inhoud van deze websitepagina. De informatie op deze websitepagina is algemeen van aard en dient te worden begrepen als aanvulling op de specifieke (mondelinge) informatie van de behandelend arts.
De medische praktijk is geen exacte wetenschap, waardoor een opsomming van mogelijke complicaties op deze websitepagina nooit volledig kan zijn. Door de arts kan geen verbintenis worden aangegaan over het uiteindelijke resultaat van de beschreven behandeling.
