Inwendige bestraling (brachytherapie) van de baarmoederhals
In het kader van jouw behandeling van baarmoederhalskanker is inwendige bestraling, of brachytherapie, ter hoogte van de baarmoederhals nodig. Deze behandeling wordt meestal uitgevoerd tijdens of na de uitwendige bestraling.
Bij inwendige bestraling (brachytherapie) wordt de tumor van dichtbij bestraald. Brachytherapie betekent letterlijk “van dichtbij behandelend”, dit gebeurt met behulp van een radioactieve bron. Het radioactieve materiaal wordt met speciale apparatuur en met speciale technieken in de juiste positie gebracht.
HDR brachytherapie is een inwendige bestralingsbehandeling. HDR staat voor ‘high dose rate’. Bij HDR brachytherapie wordt ingekapseld radioactief materiaal in of heel dichtbij de tumor in het lichaam geplaatst. Dit zorgt ervoor dat de tumor tot een hoge dosis wordt bestraald, en dat de gezonde organen rondom een veel lagere bestralingsdosis krijgen, en dus minder schade oplopen. Het doel van deze bestraling is zoals bij alle andere bestralingen het verkleinen of het doen verdwijnen van de tumor.
Om de radioactieve bron in de tumor te brengen zal de arts een applicator in de baarmoederhals en baarmoeder plaatsen via de vagina.
Deze applicator bestaat uit minstens 2 onderdelen:
Het plaatsten van de applicator gebeurt in de operatiezaal. Men wordt voor de behandeling onder volledige narcose gebracht. Na het plaatsen van de applicator zal men 2 keer bestraald worden: 1 keer in de late namiddag na het plaatsen van de applicator, en 1 keer de ochtend nadien. De applicator blijft ter plaatse in de baarmoeder tussen de behandelingen. Na de 2e bestraling wordt de applicator verwijderd en kan men naar huis gaan. Men verblijft dus 2 nachten in het ziekenhuis.
De hele procedure wordt 1 week nadien herhaald. In totaal krijg je dus 4 HDR inwendige bestralingen, verspreid over 2 opnames van telkens 2 nachten.
Verloop van de opname
Voor de behandeling
Na de uitleg over de brachytherapie bij je arts moeten nog enkele vooronderzoeken gebeuren. Deze onderzoeken zijn noodzakelijk om de behandeling te kunnen uitvoeren.
- Pre-operatieve screening via de dienst anesthesie (‘POS’) van het GZA Sint-Augustinus
Je zal een vragenlijst doorgemaild krijgen en op basis van je antwoorden zal je al dan niet uitgenodigd worden voor een raadpleging anesthesie. Deze gaat door in het GZA Sint-Augustinus. Zo nodig wordt die dag ook een RX thorax (i.e. foto van de longen), EKG (i.e. elektrocardiogram) en bloedafname uitgevoerd. Neem hiervoor zeker je volledige medicatielijst mee. Je moet niet nuchter zijn. - Een MRI-scan van het bekken
Een MRI-scan van het bekken is noodzakelijk om op voorhand in te schatten welke applicator moet worden gebruikt. Deze gaat door in het GZA Sint-Augustinus. Je moet niet nuchter zijn.
Probeer de 3 laatste dagen voor de opname vezelarm te eten. Vermijd dus best de volgende producten:
Opname
Men zal opgenomen worden op de avond voor de behandeling. Men zal in totaal 2 nachten in het ziekenhuis verblijven. Om 18.00u wordt men verwacht aan de balie van de inkomhal in GZA ziekenhuizen, campus Sint-Augustinus (hoofdingang). Daarna ga je naar de afdeling oncologie (verpleegeenheid 11) waar de baliemedewerker je zal opvangen.
Men moet niet nuchter zijn. De eerste avond van de opname zal men darmvoorbereiding krijgen om de darmen leeg te maken. Hiervoor zal je een bepaalde vloeistof moeten drinken. Die avond krijg je ook geen avondmaal meer in het ziekenhuis.
De ingreep
Men wordt de volgende ochtend nuchter gehouden en krijgt de nodige premedicatie alsook het typische operatie-schortje. Tussen 8 à 9 uur wordt men naar het operatiekwartier gebracht.
Indien de bloedwaarden dit toelaten krijgt men een epidurale pijnpomp (via een ruggenprik) of een gewone pijnpomp via een infuus. Nadien wordt men onder narcose gebracht.
Tijdens de ingreep wordt eerst een blaassonde geplaatst en nadien de brachytherapie-applicator. De ingreep duurt ongeveer 15-30 minuten. Na de ingreep gaat men naar de ontwaakruimte, waar men blijft totdat men goed wakker bent.
Wanneer je wakker bent, zal je merken dat er 2 of meer plastic staafjes uit de vagina komen. Mogelijks merk je ook een lichte druk in de vagina. Deze wordt veroorzaakt door een tampon die in de vagina werd achtergelaten om de applicator in de juiste positie te houden. Het is belangrijk dat de applicator en tampon niet verplaatst worden. Zolang de applicator ter plaatse zit, is strikte bedrust noodzakelijk.
Simulatie
Na het ontwaken zullen 2 soorten scans worden gemaakt: een CT-scan (op de bestralingsafdeling) en een MRI-scan (op de afdeling medische beeldvorming of radiologie).
Met behulp van deze onderzoeken kan DE arts samen met de fysicus een bestralingsplan maken. Na deze onderzoeken gaat naar de kamer. Men mag na het aankomen op de kamer weer eten.
De bestraling
De eerste bestraling vindt in de late namiddag plaats. Deze gebeurt op de bestralingsafdeling in dezelfde soort bestralingsruimte als bij de uitwendige bestraling. Voor de bestraling wordt op het bestralingstoestel een korte scan gemaakt ter controle of de applicator zich nog steeds op de juiste plaats bevindt.
Het uiteinde van de applicator, i.e. de staafjes die uit de vagina steken, wordt daarna door de arts en fysicus aangesloten via kabels aan een HDR bestralingstoestel of ‘afterloader’. Tijdens de bestraling wordt via de aangesloten kabels een radioactieve bron opgeschoven in de applicator die zich in de vagina en baarmoeder bevindt. De bestraling zelf duurt 10 à 15 min, en is volledig pijnloos en reukloos.
Na de bestraling gaat men weer naar de kamer, en is strikte bedrust noodzakelijk. De volgende ochtend wordt de bestraling herhaald. Men moet hiervoor niet nuchter blijven. In totaal krijg je dus 2 bestralingsbehandelingen per opname.
Na de bestraling
Wanneer de twee bestralingen achter de rug zijn, wordt de applicator verwijderd. Dat gebeurt op de bestralingsafdeling en wordt uitgevoerd door een arts. Dit gebeurt niet onder narcose. Na het verwijderen van de applicator mag men naar huis. Je bent nadien niet radioactief en contact met de familie en/of kinderen na de bestraling is toegestaan.
De hele procedure wordt een week later nog eens herhaald, zodat je in totaal vier inwendige bestralingen in eerste controleafspraak gepland worden in het kader van de verdere opvolging.
Thuiszorg
Er zal een Isobetadine® spoeling meegegeven worden, waarmee men zich tot de controle-afspraak 1 à 2 maal daags mee mag spoelen. Deze spoeling helpt om de vaginale irritatie te verlichten en genezen. Daarnaast voorkomt deze spoeling nieuwe infecties en littekenvorming.
Mogelijke reacties van het lichaam op de bestralingsbehandeling
Bestraling werkt alleen in het gebied van het lichaam dat bestraald wordt. Afhankelijk van de plaats die bestraald wordt, kunnen lokaal bijwerkingen optreden. Sommige mensen hebben veel last van bijwerkingen, anderen merken er weinig tot niets van.
De ernst van eventuele bijwerkingen heeft niets te maken met het resultaat van de behandeling; als men geen bijwerkingen hebt, betekent dit niet dat de radiotherapie geen resultaat heeft.
Extra aandachtspunten
Onze artsen
maag-darm, gynaecologie
- 1st January, 2017
prof.dr. Ines Joye
Details en info
borst, huid, gynaecologie, hematologie, weke delen
- 1st January, 2017
Prof. dr. Melanie Machiels
Details en info
thoracaal, maag-darm, borst, urologie, centraal zenuwstelsel, hoofd-hals, huid, gynaecologie, hematologie
- 1st January, 2017
dr. Stéphanie Smet
Details en info
huid, borst, maag-darm, gynaecologie
- 1st January, 2017
dr. Sabine Vanderkam
Details en info
gynaecologie, hematologie, borst, centraal zenuwstelsel, maag-darm
- 1st January, 2017
dr. Reinhilde Weytjens
Details en info
gynaecologie, hematologie, borst, centraal zenuwstelsel, maag-darm
- 1st January, 2017
dr. Carole Mercier
Details en info
Heb je nog vragen?
Neem contact op met de afdeling radiotherapie van het Iridium Netwerk:
- ZAS Augustinus: 03/443 39 37
- Campus Vitaz: 03/760 73 86
- Campus AZ KLINA: 03/298 10 00
- ZAS Palfijn: 03/800 63 50
Deze websitepagina werd met zorg samengesteld en is zuiver informatief van aard. Aangezien de medische wetenschap zeer snel evolueert, kunnen geen garanties worden geboden m.b.t. de volledigheid van de inhoud van deze websitepagina. De informatie op deze websitepagina is algemeen van aard en dient te worden begrepen als aanvulling op de specifieke (mondelinge) informatie van de behandelend arts.
De medische praktijk is geen exacte wetenschap, waardoor een opsomming van mogelijke complicaties op deze websitepagina nooit volledig kan zijn. Door de arts kan geen verbintenis worden aangegaan over het uiteindelijke resultaat van de beschreven behandeling.
