In één week klaar met behandeling tegen kanker

Kankerpatiënten kunnen sinds corona in minder sessies bestraald worden en zijn zo meestal in één week van hun behandeling af. “Het is een trend die al voor de crisis was ingezet, dankzij preciezere radiotherapietoestellen, maar die is nu versneld”, zegt radiotherapeut oncoloog professor Piet Dirix van het Iridium Netwerk, het grootste netwerk voor radiotherapie in ons land.

De helft van alle kankerpatiënten in ons land krijgt radiotherapie, ofwel als onderdeel van hun behandeling, ofwel als eerstekeusbehandeling. Jaarlijks gaat het om ongeveer 35.000 mensen. Bij borstkanker gebeurt bestraling bijvoorbeeld standaard na een operatie, bij prostaatkanker na of in plaats van een operatie. Ook bij longkanker kan radiotherapie een operatie steeds vaker vervangen, en darmkankerpatiënten worden vaak voor hun operatie bestraald. In de provincie Antwerpen, en een stukje Oost-Vlaanderen, werken daarvoor acht ziekenhuizen samen in het Iridium Netwerk. (De Kempen hebben in Turnhout, Mol, Geel en Herentals een eigen netwerk voor radiotherapie.) Iridium bestraalt jaarlijks 6.500 mensen. Zij worden voor hun behandeling allemaal gescand in GZA Sint-Augustinus in Wilrijk, en krijgen de effectieve therapie in een ziekenhuis naar keuze.
 

Preciezer richten

Iridium investeerde de afgelopen jaren in de modernste apparatuur. Daarmee is het mogelijk om tumoren veel preciezer te bestralen en gezond weefsel helemaal te ontzien, vertelt radiotherapeut-oncoloog professor Piet Dirix van het Iridium Netwerk. “Om gezonde organen te sparen, werd vroeger de stralingsdosis opgesplitst in kleine stukjes, waardoor patiënten wekenlang elke werkdag bestraald moesten worden. Maar door preciezer te richten, konden we de stralingsdosis per keer verhogen - en de totale dosis bleef dan dezelfde. Eind 2019 zijn we daarmee begonnen, maar door de coronacrisis kreeg die tendens plots een boost. We wilden kankerpatiënten zo weinig mogelijk in het ziekenhuis laten komen om een Covidbesmetting te vermijden, en er was ook minder personeel aanwezig door ziekte of quarantaine.” Voor borstkanker is daardoor de standaard van vier weken naar vijf dagen radiotherapie gegaan, voor prostaatkanker van acht weken naar vijf dagen. Heel kleine longtumoren hoeven zelfs maar eenmalig te worden bestraald. De bestraling zelf duurt overigens meestal maar een tiental minuten. “Dat maakt voor patiënten niet alleen praktisch een groot verschil, maar ook mentaal”, zegt Dirix. “Ik hoor van patiënten dat ze tijdens hun therapie kunnen blijven werken en blijven sporten. Bij een hogere dosis zien we ook iets meer vermoeidheid, maar die is van voorbijgaande aard.”
 

Niet bij iedereen

“We zien bijzonder goede resultaten,”, zegt Dirk Verellen, hoofd medische fysica in het Iridium Netwerk. “Daarom behouden we het hypofractionatieschema (het behandelschema met een ingekort aantal sessies, red.) ook na de pandemie.”

Let op: niet bij iedereen is verkorte therapie mogelijk. Zijn er manifeste uitzaaiingen, dan kan het niet. Maar er loopt nu wel onderzoek om zelfs bij uitzaaiingen kort en met hoge dosis te bestralen. De resultaten zijn alvast beloftevol.