3 nieuwe bestralingstoestellen op campus Sint-Augustinus

In het begin van 2024 starten de bouwwerken op campus Sint-Augustinus. Het gaat om een uitbreiding met 3 nieuwe bestralingsbunkers en bijhorende lokalen. Van de 3 bunkers zal Iridium er 2 inrichten met bestralingstoestellen en, vermoedelijk aan het begin van 2025, in gebruik nemen. 1 bunker wordt later ingericht.

Het Iridium Netwerk beschikt momenteel over 10 bestralingstoestellen, verdeeld over 4 sites: GZA Ziekenhuizen campus Sint-Augustinus, VITAZ campus Sint-Niklaas, AZ KLINA campus Brasschaat en ZNA Jan Pallfijn. Er staan 4 toestellen op de centrale site GZA Ziekenhuizen en 2 toestellen op elk van de 3 andere sites. De 4 toestellen op de centrale site, in het zuiden van Antwerpen, zijn momenteel onvoldoende voor de patiëntenaantallen daar. Dat komt enerzijds doordat in dat gebied een grote populatie woont, anderzijds doordat enkele specifieke bestralingen door toegewijde teams op de centrale site dienen te gebeuren. Daarom besliste het netwerk om die site uit te breiden.

De nieuwe bestralingstoestellen die in de extra bunkers komen, zijn van hetzelfde model als de huidige toestellen. De straling die ze produceren is röntgenstraling, ook wel bekend van röntgenfoto’s. Dat soort straling kan door het menselijk lichaam reizen, waardoor je het kan gebruiken om een tumor te bestralen zonder een patiënt te moeten opereren. Dat is een groot voordeel voor patiënten.
Als een toestel een patiënt bestraalt, dan zal die straling ook doorheen de patiënt de kamer invliegen. Om die straling tegen te houden, voor de veiligheid van medewerkers en voorbijgangers, zijn bunkers nodig. Die worden afgewerkt met muren uit materialen waar die straling niet door kan. Ze worden gebouwd met advies van en onder controle van de overheidsdienst voor stralingsbescherming, om zeker te zijn dat ze goed de straling tegenhouden.

De toestellen wekken röntgenstraling op met stroom die ze van het elektriciteitsnet krijgen. Je kan dat vergelijken met een microgolfoven die microgolfstraling opwekt met stroom uit het stopcontact. Zodra het toestel stopt, de stroom wegvalt of het toestel kapot gaat, is er geen straling meer. Iridium-medewerkers kunnen dus veilig in de bunkers werken om patiënten te helpen zolang het toestel niet in gebruik is. Om zeker te zijn dat medewerkers niet worden blootgesteld aan straling, dragen ze allemaal een dosimeter, een klein stralingsmetertje.
Eenmaal het bestralingstoestel in gebruik is, verlaten medewerkers de bunker. De patiënt moet uiteraard blijven liggen. Om ervoor te zorgen dat de tumor zoveel mogelijk straling krijgt, en de patiënt zo weinig mogelijk, gebruiken de medewerkers innoverende technieken.
Ten eerste kunnen de toestellen 360° rond de patiënt draaien en op elke plaats op elk moment een bundel straling geven. Zo krijgt elk stukje huid maar een beetje straling, terwijl de tumor de volledige dosis krijgt, omdat daar de bundels kruisen.
Ten tweede is de opening van het toestel, waar de straling uitkomt, aanpasbaar aan de vorm van de tumor in kwestie. Zo krijgen weefsels en organen rond de tumor veel minder straling.
Ten slotte kan je de toestellen meer laten stralen als de straling door spieren en vet gaat, en minder als de straling door kritieke organen gaat. Dat helpt om bijwerkingen op gezonde organen te beperken. Weefsels zoals spieren en vet kunnen immers beter tegen straling dan bepaalde organen.
De toestellen zijn in staat om al die technieken tegelijk toe te passen. Al rond de patiënt draaiend, zal de stralingsdosis veranderen afhankelijk van het soort weefsel waar die door moet, en zal de opening veranderen naargelang de vorm van de tumor.
Nog een belangrijk aspect is dat de patiënt bij elke bestralingssessie in dezelfde houding ligt. Met 3D-scanning wordt de oppervlakte van de patiënt gescand, en ontstaat een 3D-model. Als de patiënt terugkomt, dan moet die zo gaan liggen dat hij weer in het 3D-model past.

Het is dankzij een combinatie van kennis uit de biologie, fysica en computerwetenschappen dat het Iridium Netwerk zo’n complexe therapie kan aanbieden. Het vraagt dan ook een multidisciplinair team, met onder meer radiotherapeut-oncologen, medisch oncologen, fysici, dosimetristen, verpleegkundigen en radiotechnologen, om de bestralingen uit te voeren.